Bireysel emeklilikten şikayetçi olan kesim yüzde 2'yi geçmez
14 Nisan 2009
BES'te beş yılını geçirenlerin yüzde 80'in üzerinde net getiri elde ettiğini belirten Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu'ya göre şikâyetçilerin toplam katılımcılar içindeki payı sadece yüzde 1-2.

Geçenlerde Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu ile sohbet ediyoruz. . .

Son dönemde, bireysel emeklilik sistemine yönelik eleştiriler artmaya başladı. Kimileri bu sistemin; argo tabiriyle balon olduğunu söylüyor. Kimileri emeklilik şirketlerinin yatırılan paralardan kesintisi yaptıktan sonra, katılımcılara iade ettiklerini, dolayısıyla da ortada bir emeklilik olmadığını savunuyor. Kimileri de şirketlerin "katılım gideri" altında yaptığı kesintilerin çok yüksek olduğundan şikâyet ediyor.

İşin aslını isterseniz, bireysel emeklilik sistemi gelişip büyüdükçe, hem katılımcı sayısı hem de fon büyüklüğü arttıkça haliyle şikâyetler de çoğalıyor.

Katılımcılar mutlu

Mete Uğurlu ile sohbetimiz sırasında işte bu konuyu konuştuk. Öncelikle şunu belirtmem lazım: Mete Uğurlu'yu, bu eleştiriler karşısında sakin gördüm. Şikâyetleri sorduğumda da "Yüzde 1-2'dir, o kadar" dedi ve ardından da ekledi: "Çok büyük bir çoğunluğun sistemden mutlu olduğunu biliyoruz. Bizim şirketimize gelen teşekkür telefonları ve mesajlarını size gösterebilirim. Ortalıkta hep şikâyetçi olan kesim dolaşıyor ve bunlar da aynı kişiler. Siz bir de bu sistemden memnun olanları dinleyin."

Ben yine de konuşmamız sırasında sisteme yönelik şikâyetleri soruyorum... Mete Uğurlu, bireysel emekliliğin küçük küçük birikimlerle geleceğe hazırlanma sistemi olduğunu söylüyor ve şu anki performanslara bakıldığında katılımcıların büyük bir kısmının çok mutlu olduğunu belirtiyor. Ve bir de örnek veriyor: "2003'te sisteme giren bir katılımcımız, bugün vergi avantajlarıyla birlikte hisse fonlarına bile girdiyse yüzde 80'in üzerinde net getiriler elde etti. Tabii birtakım fonlar var ki, yüzde 200'lere varan getiriler sağlıyor. Çünkü sistemin müthiş bir vergi avantajı özelliği var. Örneğin, ayda 100 lira yatırdınız yüzde 20 vergi dilimindeyseniz, 20 lirayı devletten vergi indirimi olarak geri alıyorsunuz."

Mete Uğurlu, emeklilik fonlarının ağırlıklı ortalama getirişinin geçen yıl yüzde 11, bir önceki yıl ise yüzde 18 olduğunu ifade ediyor ve şirketlerin çok iyi bir performans yakaladığını savunuyor. Uğurlu'ya göre bugün emeklilik fonları banka yatırım fonlarına göre daha avantajlı. Nedeni de emeklilik şirketlerinin Kurumlar Vergisi'ne ve Damga Vergisi'ne tabi olmaması. Bu açıdan da bakıldığında getirişi daha yüksek oluyor.

Yönetim kesintileri

Konu, emeklilik şirketlerinin yaptığı kesintilere ve katılımcıların da bu kesintileri çok yüksek bulmalarına geliyor. Mete Uğurlu, bu görüşlerin hiçbirine katılmıyor. Şirketlerin yönetim gideri altında yasal olarak maksimum yüzde 8'e kadar kesinti yaptığını söylüyor. Bugün için sektör ortalamasının ise yüzde 3,34 olduğunu öğreniyorum Uğurlu'dan. Kimi şirket yüzde 1, kimi şirket ise yüzde 8 kesinti yapıyormuş.

Mete Uğurlu, fon işletim gideri altında yapılan kesintinin sektör ortalamasının yüzde 2,26 civarında olduğuna dikkat çekiyor. "Tüm bu kesintilerle birlikte vergi avantajına da baktığımızda geldiğimiz nokta, mesela geçen sene yüzde 11 civarında net gelirimiz var" diyor Mete Uğurlu ve şirketlerin bu kesintileri yaptığını ancak katılımcılara da ciddi artı değerler kazandırdıklarına işaret ediyor. Uğurlu, sözlerini şöyle sürdürüyor:

Gelire de ihtiyacımız var

"Şirketler, vergi avantajı hariç olmak üzere yüzde 11 civarında bir artı değer kazandırmışlar katılımcılara. Bir de vergi avantajından ortalama yüzde 20 civarında bir getiri olduğunu söylersek, katılımcılar mutlaka artı bir değerle sistemden çıkıyorlar. Fon işletim ile yönetim gideri kesintilerinde şirketler arasında farklılık yok mu, elbette var. Ama bu ortalamalar zaten emeklilik şirketlerinin bu işi götürebilmeleri İçin ancak yeterli olan tutarlar. Unutmamak lazım ki, emeklilik şirketleri tüm bu operasyonlarını yürütürken birtakım gelirlere de ihtiyaçları var."

Mete Uğurlu ile sohbetimiz böyleydi. Bireysel emeklilik sistemi ilk başladığında yani bundan beş yıl önce, katılımcı sayısının da yüzlerle telaffuz edildiği dönemde, birçok kişi için bahse konu olmuyordu. Belki de pek umursanmıyordu. Hatta belki de sistemin büyüyeceğine pek ihtimal verilmiyordu. Ama bugün katılımcı sayısı 2 milyonu, fon büyüklüğü de 9 milyar TL'yi buldu. Haliyle sistem büyüdükçe birtakım şikâyetler de artıyor. Mete Uğurlu'nun da söylediği gibi bu şikâyetleri toplasanız yüzde 1-2 ya eder ya etmez. (Referans, 14.04.2009)